Trong một bài trên báo The Wall Street Journal, ông Bolton viết: “Mỹ có một cấp leo thang ngoại giao có thể buộc Bắc Kinh phải chú ý”, và tân tổng thống Mỹ nếu hành động cứng rắn thì sẽ có nhiều cơ hội chặn Trung Quốc (TQ) bành trướng trên biển Đông và Đông Á.

Bolton hiện là nhà nghiên cứu cấp cao của tổ chức nghiên cứu American Enterprise Institute ở Washington. Ông viết: “Từ đó, Mỹ có thể lật ngược hành trình tiến đến độc bá Đông Á của TQ”. Bolton viết tổng thống Mỹ kế tiếp nên nhấn mạnh việc TQ phải thôi thu tóm lãnh thổ, gồm bỏ các căn cứ của TQ trên biển Đông và chấm dứt phá hủy môi trường trên các đảo nhân tạo mà TQ xây trái phép.

Ông viết về "lá bài" Đài Loan: “Nếu Bắc Kinh không chịu rút khỏi biển Đông, tổng thống Mỹ kế tiếp có thể chính thức công nhận các nhà ngoại giao Đài Loan tại Bộ Ngoại giao, và nâng cấp quy chế đại diện Mỹ tại Đài Bắc, từ một “tổ chức” tư nhân thành một đoàn ngoại giao chính thức. Trên hết, Mỹ có thể phục hồi toàn bộ sự công nhận ngoại giao. Lãnh đạo Bắc Kinh sẽ kinh sợ với biện pháp này”.

Ông Bolton từng là nhà ngoại giao cứng rắn trong nhiều chính phủ của đảng Cộng hòa Mỹ, còn viết: “TQ phải hiểu rằng bằng cách lập cái gọi là các tỉnh ở biển Đông, TQ tự làm mất quyền kiểm soát Đài Loan, có thể là mất mãi mãi. Dĩ nhiên ngay cả khi TQ càng hành động hung hăng ở vùng biển lân cận, số phận Đài Loan sẽ vẫn do người Đài Loan quyết định”.   

Ông Bolton khẳng định đa số ứng cử viên tổng thống Mỹ của đảng Cộng hòa đều quyết tâm “thay thế chính sách về TQ của Mỹ”. Điều này có nghĩa sửa đổi, thậm chí bác bỏ chính sách “một Trung Hoa”, cùng với những biện pháp để ngăn chặn “hành vi hung hăng quân sự-chính trị nhanh chóng của Bắc Kinh”, theo ông Bolton.  

Ông Bolton cũng cho rằng có thể TQ hành động chống lại Đài Loan, trước khi tân tổng thống Mỹ nhậm chức từ đầu năm 2017: “Nhiều người nước ngoài tiếp tục nói theo Bắc Kinh, rằng Đài Loan là một vấn đề chỉ có thể giải quyết bằng cách sáp nhập Đài Loan với Hoa lục thành một Trung Hoa. Sự tự do của Đài Loan không phải là một vấn đề, mà là một cảm hứng. Hãy để Bắc Kinh ngẫm nghĩ sự thật đó”.

Hãng tin Reuters cho biết: sáng 21.1, trang Facebook của tân lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn có hơn 40.000 bình luận, có lẽ của dân TQ, đòi Đài Loan phải chịu thần phục Bắc Kinh. Trong cuộc bầu cử ngày 16.1, bà Thái trúng cử lãnh đạo Đài Loan, DPP của bà cũng thắng lớn ở quốc hội, điều khiến Bắc Kinh lo ngại bà Thái sẽ thúc đẩy để Đài Loan chính thức độc lập tách hẳn khỏi TQ.

Theo Reuters, nhiều bình luận viết bằng tiếng Trung phổ biến ở TQ, lặp lại quan điểm của đảng Cộng sản TQ (CPC) rằng “thật xấu hổ khi Đài Loan gây hại cho tổ quốc”. Người phát ngôn của DPP nói DPP tôn trọng quyền tự do ngôn luận của cư dân mạng TQ, miễn là họ đừng tỏ ra quá cực đoan.

Bà Thái khẳng định bà muốn duy trì hòa bình nguyên trạng với TQ, lâu nay TQ vốn xem Đài Loan là một tỉnh hải ngoại. Bắc Kinh cũng từng dọa nếu cần thiết sẽ dùng vũ lực để chiếm Đài Loan, nhất là nếu Đài Loan tiến đến độc lập chính thức.

Theo Reuters, dân Đài Loan phản ứng với những bình luận của cư dân mạng TQ, khen mỉa người TQ “đã có thể tự do thoát sự kiểm duyệt và tự do sử dụng Facebook”, đồng thời khẳng định việc dân Đài Loan hưởng những tự do mà người TQ không có được: "Chúng tôi có tự do ngôn luận, tự do tụ họp và tự do cá nhân. Dân TQ chẳng có những tự do này”.

Nguồn: motthegioi