(Conglydaiviet) - Theo thông tin từ Tòa án nhân dân thị xã Kỳ Anh - tỉnh Hà Tĩnh, từ chiều 26.9, có rất nhiều hộ dân cư trú trên địa bàn đến trụ sở Tòa án để nộp đơn khởi kiện Công ty TNHH Gang thép Hưng nghiệp Formosa Hà Tĩnh (đặt trụ sở tại Thị xã Kỳ Anh) yêu cầu Tòa án giải quyết buộc Formosa Hà Tĩnh phải bồi thường thiệt hại.
Tất cả những hộ dân khởi kiện đều là ngư dân bị thiệt hại do ảnh hưởng bởi sự cố môi trường do Formosa Hà Tĩnh xả thải gây ra dẫn đến không thể ra khơi đánh bắt thủy sản biển bằng nghề mưu sinh chính của họ.
Qua thời gian dài, nhưng thiệt hại mà các ngư dân phải chịu chưa được bù đắp kịp thời và thỏa đáng nên các hộ dân quyết định khởi kiện Công ty Formosa Hà Tĩnh là bên có lỗi trong việc gây ra sự cố môi trường đặc biệt nghiêm trọng gây thiệt hại đến lợi ích của hàng chục nghìn hộ dân thuộc 05 tỉnh miền Trung như báo chí trong và ngoài nước phản ánh trong thời gian qua. Sau khi có kết luận nguyên nhân sự cố môi trường của cơ quan chức năng, Ban lãnh đạo của Doanh nghiệp này đã phải cúi đầu nhận lỗi và chấp nhận mức bồi thường ban đầu là 500 triệu USD.
Hiện phía Tòa án nhân dân thị xã Kỳ Anh đang tập trung lực lượng để làm thủ tục tiếp nhận và thụ lý hồ sơ khởi kiện của người dân. Đây là sự kiện khởi kiện rầm rộ có tính "phong trào" có lẽ là lần đầu tiên, rất khủng và cũng là hy hữu xảy ra tại một cấp Tòa án.
Một tiền lệ trước đây nhưng mức độ "khủng" thì chưa bằng đó là nông dân 03 tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa Vũng Tàu và TP.Hồ Chí Minh đã từng đâm đơn kiện yêu cầu Công ty VEDAN bồi thường sau khi doanh nghiệp này "bức tử sông Thị Vải" làm thiệt hại đến công ăn việc làm của bà con, tuy nhiên sau đó vụ tranh chấp đã được các bên dàn xếp ổn thỏa. Lần này, đến lượt Formosa Hà Tĩnh, các hộ dân đã lựa chọn kiểu "nói chuyện văn minh" với nhau thông qua diễn đàn Tòa án.
Theo qui định của Bộ luật tố tụng dân sự hiện hành, thì khi Công ty Formosa Hà Tĩnh bị kiện với tư cách là bị đơn thì chỉ có Tòa án nhân dân thị xã Kỳ Anh là cơ quan có thẩm quyền giải quyết vụ kiện ở cấp sơ thẩm vì bị đơn Formosa Hà Tĩnh đăng ký doanh nghiệp và đặt trụ sở tại Thị xã Kỳ Anh. Nếu cấp sơ thẩm giải quyết không xong thì các bên có quyền kháng cáo yêu cầu Tòa án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh giải quyết theo thủ tục phúc thẩm.
Như vậy, về nguyên tắc pháp luật tố tụng dân sự, các hộ dân bị thiệt hại ở cả 05 tỉnh miền Trung đều có quyền khởi kiện Formosa Hà Tĩnh tại Tòa án nhân dân Thị xã Kỳ Anh. Và khi đó sẽ là vô cùng khó khăn cho Tòa án cấp sơ thẩm nếu hàng chục nghìn hộ dân ở tất cả 05 tỉnh miền Trung đồng loạt đâm đơn kiện. Dĩ nhiên nếu điều này thành sự thật thì không chỉ Tòa mệt mỏi mà các bên kiện và bên bị kiện cũng đặc biệt mệt mỏi. Thống kê ban đầu từ Tòa án thị xã Kỳ Anh thì con số khởi kiện "đã bắt đầu khủng" với trên 200 đơn kiện và đa số hộ dân gửi đơn đến từ hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Và với mỗi đơn kiện như vậy thì Tòa sẽ phải thụ lý thành một vụ kiện độc lập.
Quyền khởi kiện yêu cầu bên gây thiệt hại phải bồi thường thiệt hại của bất cứ cá nhân, hộ gia đình hay bất cứ tổ chức hợp pháp nào đều luôn được pháp luật công nhận và bảo vệ. Khi không thể giải quyết được với nhau bằng cách thức thương lượng, thỏa thuận thì bên bị thiệt hại toàn quyền gửi đơn yêu cầu Tòa án có thẩm quyền giải quyết.
Tuy số hộ dân đến nộp đơn kiện rất đông nhưng phía Chính quyền địa phương và Tòa án cho biết là mặt dù "đang rất bận rộn" nhưng tình hình an ninh trật tự vẫn ổn định bình thường. Hoạt động tiếp nhận khởi kiện của Tòa án nhân dân thị xã Kỳ Anh diễn ra bình thường và tuân thủ qui trình luật pháp./.
CONGLYDAIVIET